İklim krizi: BM’nin ‘İnsanlık için hayatta kalma rehberi’ dediği iklim raporundaki tespitler neler?
Kaynak, Getty Resimleri
Birleşmiş Milletler (BM) Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli (IPCC) İklim değişikliği 2023: özet rapor bugün İsviçre’de düzenlenen bir basın toplantısında sunuldu. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, örgütün bugün yayınladığı iklim değişikliği raporunu ‘insanlık için bir hayatta kalma rehberi’ olarak nitelendirdi.
Rapor, dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin iklim krizine karşı harekete geçme hızının ve ölçeğinin yetersiz olduğu konusunda uyarıda bulunuyor. Paris Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlandırma hedefini kaçırmanın mümkün olduğunun altı çiziliyor.
Raporda, “Herkes için güvenli ve sürdürülebilir bir gelecek sağlamak için fırsat penceresi hızla kapanıyor” denildi.
Bilim adamları, fosil yakıtların erken aşamada bırakılmasının iklim krizinin en korkunç etkilerini önleyebileceğine dikkat çekiyor.
Bulgular doğrultusunda BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, tüm ülkelerin net sıfır hedeflerini 10 yıl önceden belirlemesi gerektiğini söyledi. Bu hedefler, küresel ısınmaya neden olan sera gazı emisyonlarını hızla azaltmalıdır.
Rapor, yakın dönemi 2040 veya öncesi olarak tanımlıyor ve dünyanın dört bir yanındaki hükümetlerin 1,5 derece hedefine ulaşmasını sağlamak için emisyon azaltma hedeflerini güncelliyor.
Sonuç olarak, ülkeler karbondioksit emisyonlarını 2030’da %48, 2035’te %65, 2040’ta %80 ve 2050’de %99 oranında azaltarak 1,5 derece hedefini sağlayabilirler.
Bilim adamları, mevcut emisyon azaltma hedefleriyle halihazırda 1,1 derece ısınmış olan gezegenimizin 2030’larda 1,5 dereceden fazla ısınmasının muhtemel olduğunu söylüyor.
Yeni rapor, IPCC tarafından 2018’den beri iklim değişikliğinin nedenleri, etkileri ve önerilen çözümler hakkında yayınlanan raporların ortak bir sonucudur.
Sonuç olarak, küresel ısınmanın bu hızla devam etmesi durumunda iklim değişikliğinin halihazırda hissedilen etkileri daha da artacaktır.
2100 yılına gelindiğinde, her 100 yılda bir meydana gelen kıyı taşkınları, dünyanın gelgit ölçümlerinin yarısında yılda en az bir kez meydana gelecek.
Atmosferdeki karbondioksit konsantrasyonu 2 milyon yıldır zirvede ve dünyamız 125.000 yıldır bu kadar sıcak olmamıştı.
Ve muhtemelen önümüzdeki 10 yıl içinde daha da ısınacak.
Kaynak, IPCC
Dünyanın önde gelen bilim insanları tarafından yazılan rapor, Birleşmiş Milletler üye ülkeleri tarafından kabul edildi.
Raporun baş yazarlarından biri olan Dr. Friederike Otto BBC’ye yaptığı açıklamada, “1,5 dereceyi hedefleyip 1,6 dereceye ulaşsak bile, bu zaten battığımızı ve yapacak hiçbir şeyimiz olmadığını söylemekten daha iyidir.”
“Ve bence bu rapor, denemenin (1,5 derece hedefine ulaşmak) çok daha tatmin edici olduğunu açıkça gösteriyor.”
Rapora göre, küresel ısınmanın en kötü etkilerini azaltmak için sınırlı karbon emisyonları üretilebilir. Karbon dengesi adı verilen bu hesaba göre, yeni petrol ve gaz projelerine başlanması bu dengeyi alt üst edebilir.
Yeni fosil yakıt çıkarma projeleri hakkında BBC’ye konuşan Dr. Oliver Geden, “Fosil yakıttan çıkış için kesin bir tarih olmamakla birlikte, mevcut fosil yakıta dayalı enerji altyapımızın karbon bütçemizi baltalayacağı açık.”
Geden, “Yeni fosil yakıt altyapısı için ayrılan bütçe kesinlikle 1,5 derece hedefine uymuyor” diyor.
Kaynak, Getty Resimleri
Bursa’da 60 milyon metreküp su kapasitesine sahip Nülüfer Barajı’nda kuraklık nedeniyle su kalmadığı görüldü, Şubat 2023.
Raporun yazarları, hızlı hareketin çok ciddi değişikliklere yol açabileceği konusunda iyimser.
Bunu etkileyen faktörlerden biri de güneş ve rüzgar enerjisi üretiminin hızla düşen birim maliyetidir.
Ayrıca, beslenme ve gıda atık yönetimindeki değişiklikler ve düşük karbonlu taşımacılığa geçiş ile birçok sektörde önemli emisyon azaltımlarının sağlanabileceği tahmin edilmektedir.
Ancak rapor, net sıfır hızla aşılsa bile, atmosferden karbondioksiti yakalayan ve depolayan teknolojilerin büyük ölçekli kullanımına ihtiyaç duyulacağını söylüyor.
Bazı uzmanlar ise bu teknolojilerin henüz geliştirilme aşamasında olduğunu belirterek itirazlarını dile getiriyor.
Uluslararası Çevre Hukuku Merkezi’nden Lili Fuhr, “Ne yapılması gerektiğini biliyoruz, ancak karbon giderme, tutma ve depolama fikirleri büyük bir dikkat dağınıklığı yaratıyor” diyor.
“Öte yandan, bu teknolojilerin savunucularının, bunun karbonsuzlaştırmaya yatırım yapmak için büyük bir çağrı olduğunu söylemek için raporu çarpıtacağını düşünüyorum.”
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, raporda daha acil iklim eylemine duyulan ihtiyacın altını çizdi ve ülkelere seslendi:
“Gelişmiş ülke liderleri net sıfır hedeflerine 2040’a olabildiğince yakın bir şekilde ulaşmalıdır.”
Guterres, 2050 ve sonrası için net sıfır planlarını açıklayan Hindistan ve Çin gibi ülkeleri bu hedefleri ileriye taşımaya çağırdı.
Yoruma kapalı.