Kazakistan, petrol şirketlerinden 16,5 milyar dolar tazminat talebiyle tahkim mahkemesinde dava açtı

Kazakistan, ülkenin en büyük iki petrol sahası olan Kaşagan ve Karaçaganak’ı işleten uluslararası petrol şirketlerine uluslararası bir tahkim mahkemesinde dava açtı.

Fransız haber ajansı (AFP), Shell, Exxon Mobil, Eni, TotalEnergies ve Kazak şirketi KazMunayGas ile 16,5 milyar dolarlık maliyete ilişkin anlaşmazlığın Kazakistan tarafından Uluslararası Tahkim Mahkemesi’ne götürüldüğünü duyurdu.

Kazakistan Enerji Bakanı Almassadam Satkaliev, Kaşagan’daki 13 milyar dolarlık ve Karaçaganak’taki 3 milyar dolarlık petrol sahalarının maliyeti konusundaki anlaşmazlığın çözülemeyeceğini söyledi.

İki sahanın yönetimine ilişkin anlaşmalar, petrolü çıkaran şirketlerin giderleri Kazak hükümeti ile paylaşmadan önce gelirlerinden düşmelerini sağlıyor.

Kazakistan neden tahkime gitti?

Almassadam Satkaliev, şirketlerle olan anlaşmazlığın mali bir anlaşmazlık değil, sözleşmelerin yerine getirilmemesinden kaynaklanan bir ihlal olduğu görüşünü dile getirdi.

Yaklaşık 13 milyar varil brüt petrol kapasitesi ile Kaşagan, dünyanın en büyük petrol sahalarından biri olarak listeleniyor.

Bu petrol sahasında Eni, Shell, TotalEnergies, ExxonMobil, KazMunayGas, Inpex ve CNPC gibi şirketler faaliyet göstermektedir.

2000 yılında Kuzey Hazar Denizi’nde keşfedilen bu tesisteki teknik sorunlar nedeniyle, yıllarca süren gecikmeler ve 50 milyar doları aşan maliyetin ardından üretim ancak 2016’da başladı.

Petrolün çıkarılmasında ortaya çıkan maliyetler bir yana, bölgede çevreye verilen zarar uzun zamandır tartışılan bir konu.

Çevre sorunları büyük

Son olarak, Kazakistan Ekoloji Bakanlığı, Kaçagan işletmecilerini ekolojik standartları ihlal etmekle suçlayarak dava etti. Bloomberg’e göre bu anlaşmazlıkta aranan tazminatın 5,1 milyar dolara ulaşması bekleniyor.

Kazakistan’ın kuzeybatısındaki Karaçaganak petrol sahasında Eni, Shell, KazMunayGaz, Amerikan Chevron ve Rus Loukoïl şirketleri faaliyet gösteriyor. Kazakistan’ın petrol yataklarının önemli bir kısmı ülkenin batısında yer almaktadır.

Kazakistan’daki gösteriler

Ülkenin batısındaki petrol sektöründeki işçilerin grevlerinin ve toplumsal hareketlerinin son yıllarda ülke geneline yayıldığı görülmektedir.

Adaletsiz gelir dağılımı ve yolsuzluğu protesto amacıyla geçen yıl Ocak ayında başlayan gösteriler, yılı onlarca kişinin ölümüyle açtı.

Petrol ve doğal gaz açısından zengin bir ülke olan Kazakistan’da gelir dağılımındaki eşitsizlik ve hükümet düzeyinde yaygın olan yolsuzluk ve rüşvet en endişe verici konuların başında geliyor.

Adaletsiz gelir dağılımı ve yolsuzluğu protesto amacıyla geçen yıl Ocak ayında başlayan gösteriler, yılı onlarca kişinin ölümüyle açtı.

Petrol ve doğal gaz açısından zengin bir ülke olan Kazakistan’da gelir dağılımındaki eşitsizlik ve hükümet düzeyinde yaygın olan yolsuzluk ve rüşvet en endişe verici konuların başında geliyor.