Cumartesi günü Ermenistan ve Türkiye Euro 2024 elemelerinde karşı karşıya gelirken, euronews iki ülke arasındaki “sorunlu geçmişe” bir göz attı.
1915’te Osmanlı idaresi altında yüzbinlerce Ermeni’nin hayatını kaybetmesinin üzerinden bir asırdan fazla zaman geçmesine rağmen, iki komşu ülke arasında diplomatik ilişki yoktur.
Ancak futbol Erivan-Ankara hattında bir köprü görevi gördü ve 2008 ve 2009 yıllarında biri Erivan, diğeri Bursa’da olmak üzere iki maç oynandı.
Ünlü “futbol diplomasisi”, diplomatik ilişkileri geliştirmeyi amaçlayan 2009 Zürih Protokollerinin imzalanmasının yolunu açtı.
Gazeteci Tigrane Yegavin’e göre bu protokoller karşılıklı olumlu görüşmelere rağmen sonuçsuz kaldı ve statükonun devam edeceği görülüyor.
Yegavin, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın “cumhurbaşkanı olarak yeniden devralmak için seçmenlere çok fazla güvendiğini” söyledi.
Dağlık Karabağ ihtilafında Azerbaycan’ın merkezi rolü
Yegavin, Erdoğan’ın iç siyasette “aşırı milliyetçi seçmene büyük ölçüde güvendiğini” söylüyor ve ekliyor:
“Azerbaycan ile ittifakın getirdiği jeopolitik faktör de var. Kendini ‘iki devlet tek millet’ olarak tanımlayan Ankara ve Bakü hükümetlerinin sık sık kullandığı bir sloganla özetlenebilecek bir ilişki.”
Siyaset bilimci Ahmet İnsel, Erivan’ın birinci Dağlık Karabağ savaşını kazanmasının ardından Türkiye’nin Azerbaycan’la dayanışma içinde 1993 yılında Ermenistan ile ilişkilerini tek taraflı olarak askıya aldığını söylüyor.
O zamandan beri Bakü, Ermeni-Türk sorununda merkezi bir oyuncu haline geldi.
Ayrıca Bakü, Erivan’dan Ermenilerin yaşadığı tartışmalı topraklar üzerindeki egemenliğini tanımasını istiyor.
Ankara’nın Azerbaycan’ın Ermenistan sınırını kapalı tutma talebi doğrultusunda hareket ettiğini belirten Yegavian, “Ermenistan-Türkiye normalleşmesinin Türkiye cumhurbaşkanı için maliyeti oldukça yüksek” dedi. Diyor.
Koridor, Ermenistan’a erişiminin engellenmesini istemeyen İran tarafından da bir tehdit olarak görülüyor.
Ahmet İnsel, 2020 yılındaki İkinci Karabağ Savaşı’na atıfta bulunarak, “Türkiye, Bakü’ye insansız hava araçları tedarik etti ve Ermenilerin geri çekilmesinde belirleyici oldu” dedi. Diyor.
Savaşın kaybı Erivan’da “ulusal bir aşağılama” olarak görüldü.
Zürih Protokolleri sırasında Azerbaycanlıların bu sürece karşı silahlandığını öne süren Tigrane Yegavian, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Ermeniler Karabağ sorununu bir kenara bırakıp her şeyden önce Azerbaycanlıların taleplerine cevap verirse Türkiye sınırların açılmasına, yani toprak tavizlerine ve güney Ermenistan’da bir koridora hiç karşı değil. Türkler neden bu ülkeyi düşünüyorlar? onları Azerbaycan’a bağlayacak önemli bir iletişim yolu.
Azerbaycan’ın talep ettiği bu taviz, egemenliğini ihlal ettiği gerekçesiyle Ermenistan tarafından kategorik olarak reddediliyor.
Türkiye’deki seçimlerden sonra Ankara-Erivan ilişkilerinde ne beklenebilir?
Türkiye’de 14 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri Erivan ile Ankara’yı yakınlaştırabilir mi?
Ahmet İnsel, Kemal Kılıçdaroğlu’nun adaylığı etrafında oluşturulan koalisyonun İYİ Parti’nin de aralarında bulunduğu milliyetçi çizgiye sahip partilerden oluştuğunu belirterek, “Hükümet ve çoğunluk değişikliği olursa bu alanda hızlı ve önemli değişiklikler beklememeliyiz” dedi. onun reytinginde var.
Bu siyasi grubun aşırı sağcı ve milliyetçi bir kökenden geldiğini belirten İnsel, bu partinin Azerbaycan’ın iradesini ihlal etme konusunda oldukça isteksiz olacağına dikkat çekiyor.
Öte yandan Yunanistan, Libya, Suriye ve Irak örneklerini göstererek, “Değişebilecek olan, belki de komşu ülkelere karşı Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın diplomasisinin son dönemdeki konumundan daha az saldırgan ve tehditkar bir tutum benimsemesidir” dedi. yorum yapıyor
Insel, muhalefet kazanırsa, “belki sakin ve barışçıl ilişkiler bekleyebiliriz ve belki de Ermenistan ile Türkiye arasında uygun bir zamanda ilişkilerin kurulması için basiretli diplomasinin temellerini atabiliriz” diyor.
Ermenistan, 6 Şubat’ta Türkiye’deki depremzedelere yardım gönderdi ve bu vesileyle Ermenistan-Türkiye sınırı istisnai olarak 7 Şubat’ta açıldı.
Tigrane Yegavian, 1915 olaylarına atıfta bulunarak, “Türk kamuoyu, tamamen hayali komşusu Ermenistan’dan böyle bir dayanışma gösterisi beklemiyordu” diyerek, “Türkiye’deki bu katliamı tanımadıkları için halen kendilerine ‘maddi’ gözüyle bakılıyor. Türkiye’nin imajını zedelemeyi amaçlayan iç düşmanlar, hainler veya dış düşmanlar Ermeni algısına karşı son derece düşmanca bir söylem var.”
“Bir yakınlaşma var ve futbol bu dinamiğe katkı sağlayabilir” diyen Ahmet İnsel, iki halk arasında diyaloğun mümkün olduğunu söylüyor.
Insel aşağıdaki ifadeleri kullanır:
“Normalleşme ve uzlaşma farklı şeylerdir. Ancak diplomatik ilişkilerin kurulmasıyla birlikte sivil toplumlar arasındaki mübadeleler, ölümleri görmezden gelen ya da kabul etmeyi reddeden Türklerin çoğunluğu tarafından çok daha iyi anlaşılmasına yol açacak, bu da tanınmanın önünü açacaktır. ama daha uzun yıllar alabilir”.
Erivan’daki hükümet, Rusya’ya aşırı bağımlılığından kurtulmak için Türkiye ile ilişki kurmaya hazır olduğunu ima etse de, görünen o ki “Azerbaycan bariyeri” şimdilik Ermenistan-Türkiye ilişkilerini engelliyor.
Yoruma kapalı.